تاثیر محیط آموزشی و برنامه ریزي درسی در آموزش
مدرسه کیفی گلسر
گلاسر( سیستم) آموزش و مدرسه را مسئول ایجاد شرایط یادگیري دانش آموزان میدانند از این رو در نیم قرن اخیر سعی داشته است چارچوب نظري و راهکارهای عملی موثرو مبتنی بریک تئوري منسجم به دست دهد. در این فرایند، گلسر از مرزهاي واقعیت درمانی فراتر رفته و با ارائه( تئوري انتخاب) سعی نموده است کاربستهای آن را در کلاس درس و مدرسه بیازماید. تاسیس مدارس کیفی و توفیق آموزشی و تربیتی این مدارس در فراهم ساختن محیط آموزشی شاد و پویاکه در آن معلمان و دانش آموزان با هم رابطه رضایتمندي دارند. گلسر میگوید دانش آموزي که در این مدرسه تحصیل میکند، سرمایه جامعه خود محسوب میشوند. 1
تدریس موفق مبتنی بر روابط محکم است.
مسرت کلمهای است که در اکثر مدارس و بسیاري از خانهها جایی ندارد. اما در مدرسه کیفی گلسر و خانههایی که در آنها آدمهای پیرو نظریه انتخاب هستند، چنین نیست. مسرت نقطه مقابل ناخشنودي است، به نظر من ناخشنودي بهترین کلمه براي توصیف زندگی است. وقتی بر وفق مراد نیست. اصولا مهمترین مشکل انسان و شاید تنها مشکل انسان ناخشنودي بلند مدت باشد. وقتی خشنود هستید به خودتان میگویید به هیچ چیز دست نزن، همین وضع خوب است اما درحالت ناخشنودي سعی میکنید، چیزي را عوض کنید.
هنگام ناخشنودي فقط روي خودتان حساب کنید. براي مثال اعمال مضر را هفت عادتی که روابط را خراب میکند مینامند. هفت عادت مضر( انتقاد، سرزنش، گله، غر، تهدید، تنبیه، تطمیع( به قصد کنترل دیگران).
انسان موجودي اجتماعی است براي خشنودي بایدرابطه خوبی با اطرافیان برقرار کرد. 2
خلاصه کلام
فقط روي خودتان حساب کنید، با اتکا به خود اتفاقات را کنترل کنید. شما نیز سوال اول فصل کتاب را میپرسید که چطور میتوانیم عده بیشتري را وادار کنم طبق میل من رفتار کنند؟
مثال: شاگردان، فرزندان، کارمندان شما تنبل بیمسئولیت و به انگیزه هستند. اما چرا با بینندگان، مشتریان بازار و... فرق دارند؟
مشتریان مجبور به خرید نیستند. اما در خانه و مدرسه، تنبیه و تهدید، اوضاع را بدتر میکند.
روش تدریس
کافی است، تا دانش آموزان متقاعد شوند کاري که معلم میگوید ارزش انجام دادن دارد.
اشکالات نمره گذاري؛ عدم اخذ نمره بالا باعث دلسردي و برچسب بیعرضگی دانش آموز میشود
خلاص شدن از روان شناسی کنترل بیرون
مثال: تام با پچ پچهای خودش حواس کل کلاس را پرت میکند. سپس بچهها به شما توجه میکنند تا ببینند چطور با او رفتار میکنید. آنها از جنگ کوچک بین شما و تام لذت میبرند.
آرام صندلی را بردارید و کنار تام بنشینید. و بگویید تام نگران تو هستم فکر نمیکنم اینجا خوشحال باشی، این قدر پچ پچ نمیکنی. تام از نگرانی شما تعجب میکند و اثر میپذیرد.
در اولین روز دیدار با بچهها تصمیم بگیرید طور دیگري تدریس کنید سعی میکنم کاري کنم تا به شما خوش بگذره.
دلایل لزوم کلاس مبتنی بر قابلیت
تا زمانی که تعلیم و تربیت را فرا گیري دانش بدانیم. تعریفی که با ارزان شدن و سهل الوصل شدن کتابها بیارزش شده است. نمیتوانیم پیشرفت تحصیلی را بهبود بخشیم بنابراین باید تعریف جدیدي ارائه بدهیم و بگوییم تعلیم و تربیت یعنی استفاده ازدانش و بهبود دانش به نحوي که با یافتههای مربوط به طرزکار مغز و عصر اطلاعات همخوانی داشته باشد. کارهاي فوق برنامه تقریبا همگی قابلیت گرا هستند.
یکی از اموري که تقریبا همیشه مستلزم قابلیت داشتن شرکت کنندگان است. کارهاي فوق برنامه مثل: مسابقات ورزشی، موسیقی، نمایشی، مته کاري و ویراستاري، عکاسی، روزنامهها و سالنامههای مدرسه بچهها به قابلیت نیاز دارند.
سال گذار که یک برنامه جدید قابلیت مداراست، شور و شوق بی سابقهای درکلاسهای ایرلند ایجاد کرده است. توسط وزارت آموزش وپرورش و علوم ایرلند تدوین شده است. در سال 1994 به یک واقعیت تربیتی مبدل شد.
سال گذار، یک سال اضافی براي دانش آموزانی است که مدرك سوم راهنمایی خود را در پانزده سالگی گرفتهاند؛ آنها به جاي ترك تحصیل یا ورود به دوره دبیرستان میتوانند این برنامه را برگزینند. برنامه گذار به دانش آموز و معلم فرصت میدهد که براي یک سال برنامه ریزي کنند.
محتواي این برنامه عبارتند از: تجربه کاري، فناوري اطلاعات، رشد شخصیتی و اجتماعی، هنر، مطالعات فنی، تمرین تدریس، تدریس خصوصی، مهارتهای ارتباطی، آگاهی از اوضاع اروپا، زبانهای نوین و تعلیم و تربیت رسانهاي.
به نظر برایان لنون مدرس ارشد مدرسه و یلیام گلاسرایرلند( سال گذار) به معلمان و دانش آموزان این آزادي را داده است تا روي یادگیري واقعی متمرکز شوند. کیفیت را حس میکنند و بین برنامه آموزش خودشان ارتباط میبینند. این برنامه مسئولیت پذیري دانش آموزان را بیشتر میکند و معلمان و دانش آموزان به یکدیگر کمک میکنند.
غم انگیزترین حذفها، در مدارس حذف دو مورد از مهم ترین مهارتهای دنیاي واقعی یعنی مهارت حرف زدن و گوش دادن است و هیچ دانش آموزي این دو مهارت را مقید نمیداند چون مدارس و والدین به اهمیت آنها اشاره نمیکنند.
در محیط کار، مهارت حل مسئله، کاربرد دانش، رهبري، همکاري حرف زدن و گوش دادن نه تنها لازم بلکه مورد تاکید هستند.
در کلاس مبتنی بر قابلیت حل مسئله و کاربرد دانش جزء اصلی تدریس میباشد. در یک دنیاي آرمانی، دانش آموزان باید به قابلیت برسند.
شیوه تدریس جدید:
اگر تدریس خوب باشد، امتحانات منصفانه باشد، تکالیف جالب باشند از دانش آموز پرانگیزه، نتایج بسیار درخشانی حاصل میشود.
ارتباط به جاي انضباط: وقتی مدرسهای براساس کنترل بیرونی اداره نمیشود. تنها کار معلم این است که گوشزد بکند هفت عادت ارتباطی یا هفت عادت مبتنی برنظریه انتخاب است که روابط را مستحکم میکنند
این هفت عادت عبارتند از: دلسوزي، گوش دادن، حمایت، مشارکت، دلگرمی دادن، اعتماد و دوستی.
اگر هر آموزشی را باتوجه به حیطهها بررسی کنیم شامل( حیطه دانش، حیطه مهارت و عملکرد، حیطه نگرش) میباشد.
حیطهی دان: براي ما اهداف حیطه دانشی به منزله پایههایی براي یادگیريهای بعدي به ویژه تحقق اهداف نگرشی( که از اهمیت فراوانی برخورداراند) تلقی میشوند. یعنی صرفا به حفظ مطالب ارائه شده نیست. حفظ مطالب به عنوان پلهای براي صعود به مرحلهی بعدي است. به دانش آموزان مجال دهیم تا برداشت و ادراك خود را از مفاهیم آموخته شده با سازمان ذهنی و زبان خاص خود بیان کند.
حیطه مهارت و عملکرد :این حیطه به یادگیري برخی از احکام عملی و اعمال عبادي و مهارت در انجام آنهاست.
حیطه نگرش: دروس و کلاسهای تربیتی بیش از هر چیز بر اهداف حیطه نگرش تاکید دارد و به دنبال آن است که کودکان و نوجوانان از طریق درك مفاهیم و نیز بسط و گسترش و به کارگیري آنها، در نقد و بررسی و تحلیل شرایط، ارزش گذاري و سپس اعلام نظر و موضع خود، توانایی و مهارت کسب کنند. این توانایی علاوه بر این که یک مهارت ذهنی بسیار ارزشمند تلقی میشود و کودك را براي زندگی در شرایط واقعی آماده میکند؛ روحیهی تعلقی و نقاد را در پرورش داده و در او نسبت به دستاورد نقد و قضاوت خود، واکنش درونی ایجاد میکند که منجر به موضع گیري و انتخاب و تقویت ایمانی و باور قلبی میشود. 3
منابع:
1. از کتاب مدرسه کیفی صفحه11
2. از کتاب هر دانش آموزي میتواند موفق شود.
3. کتاب معلم؛تعلیم و تربیت اسلامی-دوم دبستان2/57
نظرات